De gemeente Amsterdam maakte in de zomer van 2025 een aangepast plan bekend hoe ze de CO2-vrije stad wil realiseren. Voor onze wijk, het OHG, is van belang te weten dat de gemeente streeft naar een publiek warmtenet: een samenwerking met warmtebedrijven waarin de overheid een meerderheidsbelang heeft. Opmerkelijk is ook de rol die energiegemeenschappen mogen spelen: groepen bewoners kunnen zelf hun warmte en/of elektriciteit gaan organiseren. Dat is een erkenning dat de energietransitie naast een technische operatie ook een maatschappelijke verandering is. We leren anders met energie om te gaan, zoeken kansen voor duurzame oplossingen en kunnen delen van de energievoorziening in eigen hand nemen. Daarom zitten we als Energiecommissie om de tafel met de gemeente en zijn bijvoorbeeld ook woningcorporaties, energieleveranciers, waterbedrijven gesprekspartners.
Warmtevisie
De bedoeling is dat alle woningen in het OHG aansluiten op een warmtenet. Warmte komt dan via een uitgebreid buizenstelsel met warm/heet water je huis binnen. Een deel van het OHG wordt al op die manier verwarmd met water van 80-90 graden uit de Diemer-energiecentrale van Vattenfall. Hoe die omslag er uit kan zien, willen wij komende jaren (laten) onderzoeken. De ins en outs van een publiek warmtenet in onze wijk. Of juist kleinere buurtwarmtenetten. En welke warmtebronnen kunnen we op welke manier gaan gebruiken? Aquathermie in combinatie met buurt- of gebouwwarmtepompen? Of geothermie, aardwarmte, die erg beloftevol lijkt maar erg duur is? En wat zijn de mogelijkheden om zelf je warmtevoorziening te gaan organiseren zoals bijvoorbeeld gebeurt in de Wilhelmina Gasthuis-buurt?
Een schone en zuinige warmtevoorziening in de wijk zou moeten voldoen aan de volgende voorwaarden:
- Schone warmtebronnen. Zonne-energie, windenergie, warmte uit oppervlakte- of afvalwater of warmte uit de aardbodem, samen met Warmtepompen in combinatie met zonnepanelen.
- Lage aanvoertemperatuur bij warmtenetten. Hoe beter geïsoleerd de woningen zijn, hoe lager de temperatuur, hoe minder CO2-uitstoot. Nieuwbouwhuizen zoals op Cruquius worden al verwarmd met een watertemperatuur van 20-30 graden (niet haalbaar voor onze buurt).
- Weinig warmteverlies bij het transport. Verliezen zijn minder met een verwarmingsbron in je buurt of gebouw. Nieuwbouw-projecten hebben soms al een eigen installatie, die dan ook meteen eigendom is van de VvE.
- Grip op de vaste en variabele kosten. We kunnen de nieuwe voorzieningen democratischer organiseren dan nu als we dat willen. Er zijn voorbeelden van energiecoöperaties waarbij bewoners alles of delen ervan in eigen beheer uitvoeren.
Integrale aanpak
De Energiecommissie heeft afgelopen jaren ingezet op de warmtetransitie: Gesprekken met energiedeskundigen en -leveranciers, excursies naar koplopers- en nieuwbouwprojecten, naar warmtebedrijven en proefprojecten, aandacht voor isolatie en verduurzaming van gebouwen. Dat heeft veel kennis opgeleverd.
Langzamerhand is de focus verschoven naar zonne-energie, netcongestie, delen en opslag van elektriciteit. Op de BuurtTop in april 2025 concludeerden we dat de energietransitie in onze wijk een integrale aanpak van warmte- en elektriciteitopwekking en -verbruik vraagt. Zonnepanelen wekken elektriciteit op (en soms warmte), die weer nodig is voor warmtepompen en warmte-installaties. Die opgewekte energie moet weer opgeslagen gaan worden. Ook dat onderzoek naar opslag staat op de rol. En collectief opwekken en delen van de elektriciteit in energiecoöperaties opent ook weer perspectieven voor het delen van warmtevoorzieningen.
De Energiecommissie vervult de rol van intermediair en initieert nieuwe acties. Zij gaat (voorlopig) niet één alternatief, coöperatief energiesysteem in het OHG initiëren. De wijk is daarvoor te groot, de gebouwen te divers, buurtgerichte activiteiten bieden meer perspectieven.
