Woon je in een VvE en heb je een gasgestookte cv-ketel, dan weet je waarschijnlijk dat er vaak vragen zijn rond de rookgasafvoerkanalen (RGA). Buurtgenoten die aangesloten zijn op een warmtenet zoals de stadswarmte van Vattenfall of warmtevoorziening van een andere energieleverancier hebben geen gasaansluiting en hebben dus ook geen voorziening nodig voor verbrandingsgassen. Zolang de helft van het OHG verwarmd wordt met gas, zolang zullen er RGA’s zijn die steeds weer voor vragen of problemen zorgen.
Rookgaskanalen: belangrijk onderwerp
Een RGA is een gesloten pijp voor de afvoer naar buiten van de verbrandingsgassen van de cv-ketel. Condens door warmteverschillen kan in oudere, metalen leidingen gaatjes, lekken, veroorzaken. Als er in die gesloten afvoerpijp een lek zit, dan ontstaat er een gevaarlijke situatie. Al via een heel klein gaatje kan koolmonoxide in de woning terechtkomen. Koolmonoxide is een reukloos gas dat leidt tot hoofdpijn, sufheid, bewusteloosheid en zelfs de dood. Om het aantal ongelukken met koolmonoxide te verkleinen heeft de overheid de wetgeving voor cv-ketels onlangs verder aangescherpt.
De Gasketelwet
De Gasketelwet is per 1 april 2023 van kracht geworden en is bedoeld om bewoners te beschermen tegen koolmonoxidevergiftiging. In deze Wet zijn de bestaande veiligheidsnormen voor ketelonderhoud opnieuw vastgesteld. Bij het volgen van deze nieuwe normen ontstaan echter problemen bij het onderhoud aan en de vervanging van cv-ketels die op een collectief kanaal zijn aangesloten, omdat de regels niet goed op de praktijk zijn afgestemd. Eerst wat uitleg,
VR- en HR-ketels
Er zijn veel verschillende systemen in gestapelde gebouwen toegepast. De VR-ketels (Verbeterd Rendement) zijn in onze wijk meestal al vervangen door de modernere HR-ketels (Hoog Rendement), die een lagere afvoertemperatuur hebben. De RGA moet daar op aangepast zijn, de buis is bijvoorbeeld iets breder. Een VR-ketel kan niet worden aangesloten op een RGA-kanaal voor HR-ketels. Bij vernieuwing van de RGA in de eerste generatie appartementsgebouwen in onze wijk moesten bewoners met een VR-ketel deze dan ook vervangen door een HR-ketel.
CLV-systeem in appartementsgebouwen
In een Combinatie-Luchttoevoer-Verbrandingsgasafvoersysteem (CLV) zoals in onze appartementsgebouwen toegepast, zijn de luchttoevoer en verbrandingsgasafvoer voor de ketel in één systeem gecombineerd. Op dit leidingsysteem kunnen meerdere cv-ketels aangesloten worden. In het verleden werden gestapelde woningen ook wel uitgevoerd met een collectief rookgasafvoer systeem waarbij met hetzelfde systeem ook de ventilatielucht uit de woningen werd afgezogen. De oplossingen voor de VvE-gebouwen bij renovatie of vervanging zijn niet altijd eenvoudig. Er zitten veel technische aspecten aan en daar komt nog bij dat het afvoerkanaal door een afgesloten verticale schacht loopt en dus onzichtbaar is.
Verantwoordelijkheid bij een collectief kanaal
Het onderhoud of de vervanging van de cv-ketel is de verantwoordelijkheid van de installateur van het individuele VvE-lid. Het onderhoud, de renovatie of vervanging van het afvoerkanaal is de verantwoordelijkheid van het installatiebedrijf dat de VvE in de arm neemt.
Bij de VvE moet de kennis aanwezig zijn of de rookgassen van de cv-ketels via een individueel kanaal of via een collectief kanaal worden afgevoerd. Bij een collectief kanaal moeten de kosten voor onderhoud c.q. vervanging ervan worden opgenomen in het meerjarenonderhoudsplan (MJOP). Dat is nog steeds niet in alle VvE’s het geval. Sommige VvE’s stellen de regel dat de installatie van een nieuwe cv-ketel bij het vve-bestuur moet worden gemeld, soms ook is afgesproken dat alleen een aangewezen bedrijf een nieuwe cv-ketel mag installeren en onderhouden. Die regels bepaalt de VvE(vergadering) zelf. In de meeste VvE’s regelen eigenaren zelf hun ketelvervanging.
Certificering geeft problemen
De Gasketelwet stelt dat de installateurs gecertificeerd moeten zijn en dat de aansluiting van de ketel op het RGA gecertificeerd moet zijn. Een gecertificeerd systeem is een verklaring van geschiktheid dat de ketel, aangesloten op het RGA, aan de normen voldoet. Dat laatste speelt op als probleem voor VvE’s. De ketelfabrikant certificeert de gasketel en de RGA-installateur het kanaal. Voor het overgangspunt tussen de ketel en de RGA heeft niemand een pasklare oplossing. De norm vereist echter dat het gehele systeem geschikt is en dus veilig is. Installateurs vragen bij plaatsing van een nieuwe ketel om die certificering. Kun je die niet laten zien dan wordt de ketel niet geplaatst. De cv-installateur wil geen verantwoordelijkheid nemen voor dit overgangsgebied. Heel VvE-land loopt tegen deze situatie te hoop omdat dit VvE’s voor hoge kosten stelt: de RGA moeten geïnspecteerd of vernieuwd worden om aan die certificeringseisen te voldoen. En de tip “vervang de RGA als je de ketel vernieuwt” is voor een VvE lastig uitvoerbaar. De Vereniging Eigen Huis heeft dit aangekaart bij de Minister (Mona Keijzer, die echter niet thuis gaf.
Meerjarenonderhoudsplan (MJOP)
Veel VvE’s zijn in het verleden verrast door de verplichting de RGA te vervangen. De post stond niet in het MJOP, er was dus niet voor gespaard terwijl de kosten aanzienlijk zijn. Vijftien jaar geleden was het bovendien lastig om bedrijven te vinden die RGA konden vervangen in appartementsgebouwen, de kennis was er nauwelijks. Lang niet alle VvE’s hebben dit nu wel opgenomen in hun MJOP en zij komen dus voor een financiële verrassing te staan. Veel installatiebedrijven hebben tegenwoordig wél de specialistische kennis ontwikkeld voor dit soort projecten. In een apart artikel heeft een bewoner van mY-side II haar ervaring opgetekend met de vervanging van de RGA in hun VvE.
Belangrijke aandachtspunten voor VvE’s
- Bij de VvE moet er kennis zijn over de collectieve en individuele rookgasafvoerkanalen. Bij de collectieve kanalen heeft de VvE de verantwoordelijkheid dat de rookgassen veilig kunnen worden afgevoerd.
- De RGA moet op tijd vervangen of gerenoveerd worden door een gecertificeerde installateur. De levensduur is ongeveer 15 jaar. Neem de vervanging op in het MJOP.
- De Overheid spreekt over ‘een regelmatige inspectie’, wat regelmatig is weten wij niet.
- De (gecertificeerde) installateur van het individuele VvE-lid is verantwoordelijk voor een veilige aansluiting van de cv-ketel op het collectieve kanaal. Dát levert in de praktijk vaak problemen op vanwege de verplichte certificering van het systeem. Zie hier een actuele lijst van gecertificeerde cv-onderhoudsbedrijven.
Tot slot
Bij de leden van de Energiecommissie is ervaring opgedaan met het beheer van en onderhoud aan collectieve RGA. Wij hebben op dit moment echter geen eenduidige antwoord op de vragen die opdoemen rond de certificering. We zijn geïnteresseerd in ervaringen van VvE’s die problemen rond die certificering tot een goed einde hebben gebracht. Mocht je een probleem tegenkomen rond de vervanging van RGA’s of heb je ervaringen met de certificering mail dan een korte beschrijving van de situatie in je VvE naar het emailadres van de Energiecommissie. Wij delen de (leer)ervaringen met andere VvE’s. Ons mailadres: energie@buurtcooperatieohg.nl
Bronnen en meer informatie
- Informatie van Vereniging Eigen Huis over onderhoud en vervanging RGA: klik hier
- Voor de kennisbank en informatie van VvE Belang klik hier en hier
- Informatie uit de installatiebranche vind je hier
- Informatie van de Rijksoverheid over de Gasketelwet en veiligheid: klik hier
Vervanging RGA’s mY-side II
mY-side II, ons appartementsgebouw uit 1995, besloot in de ALV’s in 2019-2020 tot algehele vervanging van de RGA’s. Er zijn verschillende mogelijkheden bij de vervanging of renovatie van RGA’s, maar de optie reparatie had toen niet de voorkeur van de leden. De VvE kan nu weer zo’n 15 jaar vooruit, naar we hopen tot en met de transitie van gas naar elektrisch.
In april 2021 is in ons gebouw, mY-side II, de operatie uitgevoerd onder leiding van Bonarius, een erkend installatiebedrijf. Dit bedrijf voerde het hele project uit, dus inclusief afspraken, planning, herstel gipswandjes en verfwerk daar waar gebroken moest worden om vanaf de individuele cv-ketel bij het hoofdkanaal te kunnen komen. Niet alle rookgaskanalen hoefden er uit om ze te vervangen, bij een aantal kon een pijp in de bestaande buis worden geplaatst als ‘wandbekleding’ en daarop zijn de individuele ketels aangesloten.
Elke bewoner moest de specificaties/typeplaatje van de ketel aanleveren aan het installatiebedrijf. Daarmee beoordeelde het bedrijf of de ketel geschikt was voor overdruk-systeem van de rookgasafvoerkanalen. Het ging daarbij vooral om het verschil tussen VR- en HR-ketels en de terugslagklep die vereist is bij huidige HR-ketels (om te voorkomen dat vocht uit de buis in de ketel komt). Het bedrijf deed een redelijke aanbod om tijdens de hele operatie een nieuwe individuele ketel aan te schaffen en te installeren.
Wij persoonlijk hadden al eerder een terugslagklep in onze cv laten aanbrengen door onze eigen onderhoudsmonteur. Onze HR-ketel was goed bevonden en die zijn we blijven gebruiken.
Inspectie rookgasafvoerkanalen
Het advies is dat de RGA’s zo rond de 15 jaar worden vervangen. De overheid stelt dat de RGA’s periodiek geïnspecteerd moeten worden, maar geeft niet aan wat er met ‘periodiek’ wordt bedoeld. Zie onder andere deze informatie van de Rijksoverheid. Wel is duidelijk dat installateurs bij het plaatsen van nieuwe gasketels in collectieve systemen een certificaat of verklaring vragen aan de VvE.
Bij mY-side II, is in augustus 2024 een inspectie uitgevoerd door de firma Lekrecherche. Aanleiding was dat installateurs die nieuwe gasketels plaatsen een certificaat vragen. Die certificeringsverplichting bestond nog niet toen ons RGA werd vervangen. Ons VvE-bestuur schreef onlangs: “Sinds de invoering van de Gasketelwet 2023 is het verplicht dat rookgaskanalen periodiek worden geïnspecteerd zodat op basis daarvan een geschiktheidsverklaring kan worden afgegeven. Die verklaring is voor erkende installateurs een vereiste willen ze CV-ketels vervangen en/of onderhouden.”
De firma Lekrecherche heeft eerst een concept-rapport afgeleverd. Daaruit bleek dat de kanalen in goede staat zijn. Installatiebedrijf Bonarius moest vervolgens de geschiktheidsverklaring opsturen, waarna Lekrecherche het rapport kon opleveren en de inspectie compleet kon worden afgerond. Dat betekent dat er nu zonder problemen nieuwe gasketels geplaatst kunnen worden.
Offerte vragen voor de inspectie
Ons VvE-bestuur heeft uit meerdere offertes gekozen. Lekrecherche vroeg zo’n 1.800 euro, andere bedrijven het dubbele. Het bestuur is tevreden over het werk en de aanpak van de firma Lekrecherche: communicatie, uitvoering, prijs en rapportage. Lezers die nieuwsgierig zijn hoe een geschiktheidsverklaring er uit ziet klikken hier
Online info rookgasafvoerkanalen
Er is op internet veel te vinden over RGA’s. Behalve de al genoemde sites kun je ook nog zoeken op onderstaande link
